پرتاب دیسک (+آموزش و قوانین مسابقات)

رشته ورزشی پرتاب دیسک

پرتاب دیسک  یکی از رشته های پرتابیِ دو و میدانی است که در آن پرتاب کنندگان باید وسیله ای به نام دیسک را به بیشترین مسافت نسبت به رقبای خود پرتاب کنند. این ورزش سابقه ای حدوداً پنج هزارساله دارد.

دیسک

بدنهٔ دیسک باید جامد یا توخالی باشد و از جنس چوب یا مادهٔ مناسب دیگری با لبه ای از فلز و به شکل دایرهٔ کامل و قرص مانند (به شکل عدس) ساخته شود. لبهٔ دیسک باید کاملاً گرد و شعاع آن ۶ میلی متر باشد. ضخامت دیسک در قسمت وسط بیشتر است و باید در حدود ۴۴ تا ۴۶ میلی متر باشد.

وزن دیسک برای مردان ۲ کیلوگرم و قطر آن حداکثر ۲۲۱ و حداقل ۲۱۹ میلی متر، و برای زنان ۱ کیلوگرم و قطر آن حداکثر ۱۸۲ و حداقل ۱۸۰ میلی متر است. دیسک ها باید طوری ساخته شوند که همواره دارای حالت تعادل باشند و دو طرف آنها متقارن باشد.

ناحیه پرتاب دیسک

نحوهٔ پرتاب دیسک از دایره ای به قطر ۲٫۵ متر که داخل یک قفس ساخته شده و تنها با حلقه ای از آهن که معمولاً با رنگ سفید رنگ آمیزی شده و به شکل دایره درآمده است تشکیل می شود. کف دایره باید از جنس سختی مانند سیمان یا آسفالت باشد و نباید خیلی صاف باشد به طوری که پرتاب کننده روی آن سُر بخورد. کفِ کاملاً مسطحِ دایره باید در حدود ۱۴ تا ۲۶ میلی متر پایین تر از لبهٔ بالاییِ حلقهٔ آهنی باشد.

ناحیهٔ فرود دیسک

ناحیهٔ فرود پرتاب دیسک محدوده ای با قِطاعِ ۴۰ درجه است که با دو خط یا نوار ۵سانتی متری مشخص می شود. این محل باید خاک نرم یا چمن باشد تا از شکسته شدن دیسک های پرتاب شده جلوگیری کند. برای تعیین قطاع ناحیهٔ فرود (۴۰ درجه)، از مرکز دایره ضلعی به طول ۲۰ متر به عنوان یک طرف قطاع ترسیم کنید، سپس ضلع دوم قطاع را طوری ترسیم کنید که فاصلهٔ دو ضلع به طول ۲۰ متر از مرکز دایره، ۱۳٫۶۸ متر شود و سپس این دو خط را امتداد دهید تا قطاع کامل یا ناحیهٔ فرود پرتاب دیسک به دست آید.

روش پرتاب دیسک

نحوه ی پرتاب دیسک

این روش برای افراد راست دست است و افراد چپ دست می توانند عکس آن را انجام دهند:

پا های خود را هم اندازه با عرض شانه ها باز کنید و بازو های دست خود را صاف نگه دارید. می توانید از تکنیک زانو-چانه-انگشت پا استفاده کنید، طوری که زانو و انگشت های پای چپ و چانه شما در یک امتداد قرار بگیرند. درون دایره پرتاب قرار بگیرید و پای چپ خود را سمت بیرون دایره و پای راست خود را با زاویه ۹۰ درجه نسبت به پای چپ خود قرار دهید. اگر یک ساعت را در نظر بگیرید پای چپ بر روی ساعت ۱۲ و پای راست بر روی ساعت سه قرار می گیرند.

در دست های خود نوسان ایجاد کنید تا طول اندازه حرکت بالاتنه خود را مشخص کنید. دست راست خود را بر روی دیسک و دست چپ را به عنوان تکیه گاه در زیر دیسک قرار دهید. انگشتان خود را در لبه های دیسک به اندازه یک بند انگشت خم کنید تا از افتادن آن جلوگیری نمایید. بازو های خود را صاف نگه دارید سر خود را پایین گرفته و آماده پرتاب شوید.

دست خود را تا زاویه ۴۰-۵۰ درجه حرکت دهید. بهترین زاویه برای پرتاب ۴۵ درجه است، چراکه  بیشترین برد ممکن را برای پرتاب دیسک بوجود می آورد. هنگامی که دست را حرکت می دهید پایین تنه خود را نیز تکان دهید تا چرخش بیشتر شود. زمانی که احساس کردید دست ها را به اندازه کافی حرکت داده اید شروع به پرتاب دیسک کنید. مراقب باشید که از دایره خارج نشوید.

مسابقات پرتاب دیسک

ترتیب پرتاب شرکت کنندگان با قرعه کشى تعیین مى شود. اگر تعداد شرکت کنندگان بیش از ۸ نفر باشد، به هر نفر اجازهٔ سه پرتاب داده مى شود و به ۸ نفرى که نتایج بهترى کسب کرده اند اجازهٔ سه پرتاب دیگر (یعنى مجموعاً ۶ پرتاب) داده مى شود.

چنانچه تعداد پرتاب کنندگان ۸ نفر یا کمتر باشد، به هر نفر اجازهٔ ۶ پرتاب داده مى شود که چون در این حالت مسابقات به صورت نهائى برگزار مى شود، رده بندى از روى بهترین نتایج هر شرکت کننده تعیین مى شود.

هر پرتاب کننده مجاز است پرتاب خود را در محدودهٔ زمانى یک دقیقه انجام دهد. قبل از شروع مسابقه معمولاً به هر پرتاب کننده اجازهٔ دو پرتاب تمرینى در داخل دایرهٔ مسابقه داده مى شود ولى پس از شروع مسابقه ورزشکار مجاز نیست و نمى تواند از دایرهٔ مسابقه براى تمرین استفاده کند.

اندازه گیرى مسافت پرتاب شده با متر نوارى غیرقابل انعطاف انجام و تا مقیاس یک سانتى مترى خوانده مى شود. چنانچه دو نفر تساوى کنند، دومین پرتاب بهتر و در صورت تساوى مجدد سومین پرتاب بهتر تا آخر، در نظر گرفته مى شود.

در مسابقاتى که به صورت دو مرحله اى اجرا مى شود، معمولاً از سوى کمیتهٔ فنى مسافتى به عنوان حدّ نصاب ورودى درنظر گرفته مى شود و هر پرتاب کننده که در یکى از سه پرتاب مجاز خود موفق به کسب حدّ نصاب ورودى گردد به مرحلهٔ نهائى راه پیدا خواهد کرد.

قوانین پرتاب دیسک

- هنگام پرتاب، پاى پرتاب کننده یا هیچ بخش از بدن او نباید با لبهٔ بالائى حلقهٔ دایره یا زمین اطراف آن تماس پیدا کند.

- پس از انجام پرتاب، ورزشکار باید از نیمهٔ دوم دایره خارج شود.

- دیسک پرتاب شده باید به طور کامل در داخل قطاع فرود آید.

- پرتاب کننده باید تا بعد از فرود کامل دیسک در داخل دایره باقى بماند و سپس با اجازهٔ سرداور خارج شود.

- استفاده از دستکش یا نوار پیچ کردن انگشتان و یا پاشیدن هر نوع ماده بر کف دایره یا کفش ها مجاز نیست ولى استفاده از کمربند براى محافظت از ستون فقرات اشکالى ندارد.

- اگر پرتاب کننده اى طبق مقررات وارد دایره شود ولى پس از شروع پرتاب، آن را به هر دلیلى متوقف کند مى تواند دیسک را در داخل یا خارج دایره قرار داده، از قسمت عقب دایره خارج شود. پرتاب مجدد وى نیز ممکن است مشروط بر اینکه در محدودهٔ زمانى مجاز یک دقیقه باشد.

- حتى الامکان هر پرتاب باید اندازه گیرى شود.

- پرتاب دیسک معمولاً باید از داخل قفس مخصوص که دهانهٔ آن با زاویهٔ ۴۰ درجه باز شده است صورت پذیرد.

رکوردهای جهان، آسیا و ایران

رکورد جهانیِ پرتاب دیسک مردان متعلق به یورگن شولْتِ آلمانی به میزان ۷۴٬۰۸ متر (۶ ژوئن ۱۹۸۶، نویبرندنبورگ، آلمان) است.

رکورد جهانیِ پرتاب دیسک زنان ازآنِ گابریِله راینْشِ آلمانی به میزان ۷۶٬۸۰ متر (۹ ژوئیهٔ ۱۹۸۸، نویبرندنبورگ، آلمان) است.

رکورد مردانِ آسیا و ایران در اختیار احسان حدادی به میزان ۶۹٬۳۲ متر (۳ ژوئن ۲۰۰۸، تالین، استونی) است.

گردآوری: بخش ورزش بیتوته